تاریخچه کشف چای

براساس افسانه‌های چینی، تاریخ کشف چای نزدیک به 3000 سال پیش از میلاد برمی‌گردد یعنی زمانی که امپراتور شین‌نونگ، حاکم و دانشمند ماهر، به طور تصادفی چای را کشف کرد. زمانی که او در حال جوشاندن آب در باغ بود، برگی از چای وحشی در ظرف آن افتاد. شین‌نونگ به قدری از مزه آن خوشش آمد و تصمیم گرفت تا درمورد آن تحقیق کند. علاوه بر این افسانه‌هایی از هند هم در خصوص کشف چای وجود دارد، اما اثبات کشف چای از این داستان‌ها دشوار است. به احتمال زیاد چای در مناطق جنوب‌غربی چین، تبت و شمال هند برای اولین بار کشف شده است. زمانی که تجار چینی در سرار این مناطق سفر می‌کردند و با مردمی مواجه می‌شدند که برگ چای را برای خواص درمانی می‌جویدند. بعدها چای توسط هلندی‌ها وارد اروپا شد و البته در انگلستان خیلی رواج پیدا کرد و تبدیل به یک نوشیدنی محبوب در بین مردم شد. امروزه چای انواع متفاوتی دارد که معروف‌ترین آن چای سیاه و سبز است.

چای سبز

وقتی صحبت از یک نوشیدنی سالم باشد، احتمالا شما هم به یاد چای سبز می‌افتید. بله چای سبز یکی از مفیدترین نوشیدنی‌هاست که از بسیاری از بیماری‌های مربوط به قلب مانند فشار خون بالا پیشگیری می‌کند. معمولا هرآنچه که برای قلب خوب است برای قلب هم مفید است چراکه مغز نیاز به رگ‌های خونی سالم دارد. به این ترتیب چای سبز به فعالیت مغز کمک کرده و از بروز آلزایمر پیشگیری می‌کند. چای سبز هم‌چنین برای بیماران دیابتی مفید است و به ثبات قند خون کمک می‌کند. چای سبز به خاطر داشتن ماده‌ای به اسم کاتچین، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و از بروز سرطان جلوگیری می‌کند. چای سبز به کشتن باکتری‌ها باعث سلامت دندان و کاهش ابتلا به عفونت می‌شود.

چای سبز و لاغری

تحقیقات انجام شده در خصوص تاثیر چای سبز بر لاغری، نتایج متفاوتی دربرداشته است. در بعضی از تحقیقات چای سبز موجب لاغری شده و نتایج تحقیق نشان داده است که این چای با بالابردن متابولیسم در زمانی کوتاه، به کاهش وزن و از بین بردن چربی به خصوص در ناحیه شکم کمک می‌کند. اما در بعضی دیگر از تحقیقات اثری از کاهش وزن بر افراد مورد مطالعه دیده نشده است. به همین دلیل عملکرد چای سبز ممکن است در افراد متفاوت باشد. البته ترکیب چای سبز با بعضی از مواد غذایی، می‌تواند خاصیت‌های آن از جمله کاهش وزن را بیش‌تر ‌کند. برای مثال ترکیب چای سبز با آواکادو، نوشیدنی سرشار از پروتئین وآنتی‌اکسیدان تشکیل می‌دهد که در تناسب اندام موثر است. برای تهیه این اسموتی، یک قاشق غذاخوری چای سبز، نیمی از آواکادو، یک موز و آب گرم لازم است. چای سبز را نیم ساعت در آب گرم بگذارید و با بقیه مواد مخلوط کنید. یکی دیگر از موادی که با چای سبز ترکیبی موثر برای لاغری است، زنجبیل است. آب بجوشانید و بعد حرارت را کم کنید، سپس چای سبز را در آب بریزید و یک قاشق غذاخوری زنجبیل رنده شده به آن اضافه کنید. بعد از 15 دقیقه چای را بنوشید.

چای سفید

این چای از شکوفه‌های سفیدی به دست می‌آید که در فصل بهار می‌رویند و درواقع خود شکوفه‌ها سفیدرنگ هستند و چای آن زرد کمرنگ است. دقیقا کمی قبل از اینکه شکوفه‌ها باز شوند برای تهیه چای سفید چیده می‌شوند. درواقع چای سیاه و سفید هردو از یک گیاه درست می‌شوند اما روش‌های تهیه آنها متفاوت است و موجب می‌شود رنگ و طعم متفاوتی داشته باشند. چای سفید نسبت به چای سیاه کمتر فرآوری می‌شود و به همین دلیل میزان آنتی‌اکسیدان بیش‌تری دارد. چای سفید از لحاظ خواص به چای سبز شباهت دارد و از بیماری‌های قلبی و انواع سرطان پیش‌گیری می‌کند و با از بین بردن باکتری‌ها به بهبود سلامت دندان کمک می‌کند.

چای سیاه

بسیاری از مردم روز خود را با خوردن چای سیاه شروع می‌کنند و باور دارند که چای به آنها انرژی می‌دهد. شواهد علمی هم نشان می‌دهد که چای باعث هشیاری و ایجاد انرژی می‌شود. درواقع چای سیاه به خاطر داشتن کافئین و ماده‌ای به نام تئوفیلین، موجب افزایش ضربان قلب می‌شود و فرد را هشیار می‌کند. هم‌چنین برخی از دانشمندان معتقدند که چای سیاه به خاطر داشتن بعضی از آنتی‌اکسیدان‌ها به جلوگیری از انواع سرطان کمک می‌کند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهد، زنانی که به طور منظم چای سیاه مصرف می‌کنند، کم‌تر درخطر ابتلا به سرطان تخمدان هستند. یکی دیگر از خواص مصرف مداوم چای سیاه، جلوگیری از بروز سکته مغزی است. سکته مغزی دومین عامل مرگ در جهان است که به خاطر پارگی یا بسته شدن یکی از رگ‌های مغز به وجود می‌آید. تحقیقات نشان داده است، افرادی که بیش از سه فنجان چای سیاه در روز مصرف می‌کنند، 21% کم‌تر در خطر سکته مغزی هستند.

آیا چای سیاه باعث از بین رفتن آهن بدن می‌شود؟

جواب این سوال بستگی به نوع آهن دارد. آهنی که در مواد غذایی وجود دارد دو منبع دارند؛ یکی منبع حیوانی و دیگری منبع گیاهی. به طور کلی آهنی که از گوشت حیوانات وارد بدن شود، احتمال جذب بیش‌تری دارد و آهنی که از مصرف گیاهان و سبزیجات وارد بدن شود، احتمال جذب کم‌تری دارد. یکی از عواملی که احتمال جذب آهن گیاهی در بدن را کاهش می‌دهد، ماده‌ای به نام تانن است که در چای سیاه وجود دارد. براساس مقاله‌ای در مجله نیویورک‌تایمز، افراد مورد مطالعه در یک تحقیق که مواد غذایی سرشار از آهن مصرف می‌کردند با مصرف نوشیدنی‌های مختلف، میزان جذب آهن در بدن آنها متفاوت بوده است. افرادی که چای سیاه مصرف می‌کردند، 62% کاهش جذب آهن داشته‌اند. باتوجه به تاثیر چای سیاه بر جذب آهن، افرادی که در خطر ابتلا به کم‌خونی هستند، بهتر است که بعد از خوردن سبزیجات آهن‌دار، حداقل تا سه ساعت چای سیاه ننوشند تا غذا کاملا هضم شود. زنان در دوران بارداری، شیردهی، قائدگی و گیاهخواران در خطر ابتلا به کم‌خونی هستند و نباید بلافاصله بعد از غذا چای سیاه مصرف کنند. از نشانه‌های کمبود آهن می‌توان به خستگی، رنگ‌پریدگی و عدم تمرکز اشاره کرد.

همراه چای چه چیزی بخوریم؟

چای از آن دسته نوشیدنی‌هایی است که بیش‌تر افراد ترجیح می‌دهند آن را با یک خوراکی شیرین مثل قند یا شیرینی مصرف کنند. اما باید این نکته را در نظر گرفت که مصرف قند، شکر و شیرینی به مقدار زیاد مضر و برای افراد دیابتی خطرناک است. بنابراین اگر قرار باشد هر فنجان چای با این شیرینی‌ها مصرف شود، میزان قند خون به شدت بالا می‌رود. یکی از بهترین خوراکی‌ها برای جایگزین کردن با قند یا شکر، توت خشک است. توت حاوی آنتی‌اکسیدان است که موجب جوان‌سازی پوست و جلوگیری از بیماری‌های قلبی می‌شود. هم‌چنین توت خشک به خاطر داشتن آهن و پروتئین به از بین بردن کم‌خونی کمک می‌کند. البته مصرف بیش از حد توت هم برای بیماران دیابتی مضر است و موجب افزایش قند خون می‌شود. یکی دیگر از میوه‌های خشک شیرینی که خوردن آن با چای می‌چسبد، کشمش است. کشمش برای استخوان مفید است و مصرف مداوم آن از پوکی استخوان جلوگیری می‌کند. هم‌چنین دارای ویتامین B، آهن، کلسیم، فیبر و پتاسیم است و موجب تقویت اعصاب و از بین رفتن سستی بدن می‌شود.

چای را با چه چیزهایی دم کنیم؟

برای اینکه چای طعم و عطر خوبی داشته باشد، موقع دم کردن همراه آن می‌توان گیاه‌های دیگری هم به آن اضافه کرد که خواص آن هم بیش‌تر شود. یکی از این گیاهان، گل محمدی خشک شده است که دارای ویتامین و آنتی‌اکسیدان است و برای زیبایی و سلامت پوست مفید است و کلاژن‌سازی می‌کند. یکی دیگر از خاصیت‌های گل‌محمدی، تقویت سیستم ایمنی بدن است و برای جلوگیری از سرماخوردگی مفید است. اما مهم‌تر از همه این‌ها، پاکسازی کبد و کیسه صفراست که با نوشیدن مداوم چای با این گل خوشبو ممکن می‌شود. چوب دارچین هم اگر با چای دم شود موجب خوش‌طعم و عطر شدن چای می‌شود. دارچین موجب ثبات قند خون می‌شود و به همین خاطر، فرد کم‌تر به خوردن غذا تمایل دارد و موجب کاهش وزن می‌شود. یکی دیگر از خواص دارچین، تنظیم گوارش است. دارچین مشکلات گوارشی مانند یبوست، اسهال و گرفتگی شکم را درمان می‌کند. چای با هل هم بسیار محبوب است و خواص زیادی دارد. هل با افزایش گردش خون در پوست، موجب زیبایی پوست می‌شود و  هم‌چنین موجب تقویت مو می‌شود.

چای نوشیدنی است که در بسیاری از کشورها از جمله ایران رایج است. ایرانی‌ها از این نوشیدنی برای خستگی درکردن و معاشرت‌های روزمره استفاده می‌کنند و بسیاری بدون چای نمی‌توانند روز خود را شروع کنند. همان‌طور که پیش‌تر هم اشاره شد، این نوشیدنی خواص زیادی دارد اما مصرف بیش‌از حد آن، به خصوص چای سیاه باعث می‌شود تا آهن بعضی از غذاها به بدن جذب نشود. بنابراین مصرف به اندازه چای، آن هم همراه با بعضی از گیاهان مانند چوب دارچین، هل و گل‌محمدی علاوه بر طعم خوب، مفید هم هست.

منبع: ریحون